OGIBiz Website

Η ψυχολόγος Elaine Aron, η οποία ερευνά την ευαισθησία από το 1991 επινόησε την φράση «Άτομο αυξημένης ευαισθησίας» και την παρουσίασε για πρώτη φορά στο βιβλίο της το 1996, "The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You".

Ως ευαισθησία εννοείται η ιδιότητα βάση της οποίας ένας άνθρωπος έχει έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις απέναντι σε σχετικά ήπια ερεθίσματα. Ο τρόπος λειτουργίας του νευρικού του συστήματος είναι διαφορετικός και επεξεργάζεται τα πράγματα πιο βαθιά. 

Τα αίτια της ευαισθησίας δεν είναι πλήρως κατανοητά. Πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού γενετικών, νευρολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Σύμφωνα με έρευνες περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι άτομα αυξημένης ευαισθησίας.

Η ευαισθησία ως αδυναμία

Η άποψη ότι το να είναι κανείς ευαίσθητος είναι μειονέκτημα επικρατούσε πάντοτε. Η ευαισθησία μαζί με τα ξαδέλφια της την εσωστρέφεια, τη σοβαρότητα και τη συστολή, έχει γίνει ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας δευτεροκλασάτο, κάτι μεταξύ απογοητευτικού και παθολογικού. «Μην είσαι τόσο ευαίσθητος», λέει συχνά ο κόσμος. Με άλλα λόγια: «Μην είσαι τόσο ο εαυτός σου».

Το 70% των ευαίσθητων ανθρώπων είναι κοινωνικά εσωστρεφείς.
Οι ευαίσθητοι- εσωστρεφείς άνθρωποι στιγματίζονται στις κοινωνίες που είναι υπέρ της εξωστρέφειας και του δυναμισμού.
Η εξωστρέφεια ως τύπος προσωπικότητας είναι εξαιρετικά γοητευτική.

Ωστόσο έχει μετατραπεί σε καταπιεστικό δεδομένο, όπου οι περισσότεροι νιώθουμε πως πρέπει να συμμορφωθούμε. Όσοι είναι ομιλητικοί αξιολογούνται ως εξυπνότεροι, πιο ικανοί, ομορφότεροι, πιο ενδιαφέροντες και πιο επιθυμητοί ως φίλοι. Οι πιο ευαίσθητοι άνθρωποι θεωρούνται δειλοί, ντροπαλοί, αδύναμοι και αντικοινωνικοί.

Η ευαισθησία ως δύναμη

Ωστόσο, παρά τις εδραιωμένες αντιλήψεις η ευαισθησία είναι προτέρημα στη ζωή, καθώς συνοδεύεται από μοναδικές ποιότητες όπως η ενσυναίσθηση, η δημιουργικότητα, η αισθητηριακή νοημοσύνη, η επεξεργασία σε βάθος, η βαθιά συγκίνηση. Ο ευαίσθητος άνθρωπος αποφεύγει την επιθετικότητα και την κυριαρχία και προτιμά να κατευθύνει την ενέργειά του στην υπηρεσία δημιουργικών επινοήσεων, εξερευνήσεων, καθώς και στην προστασία του πλανήτη και των ασθενέστερων. 

Τα παιδιά ορχιδέες

Τα ευαίσθητα παιδιά μοιάζουν με ορχιδέες. Μαραίνονται εύκολα, αλλά στις σωστές συνθήκες μπορεί να αναπτυχθούν και να γίνουν πανέμορφα. Η ιδιαιτερότητα της ευαισθησίας είναι παρατηρήσιμη από την γέννηση. Τα παιδιά επηρεάζονται πιο έντονα από όλες τις εμπειρίες, θετικές και αρνητικές. Είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε προκλήσεις όπως η συζυγική ένταση, ο θάνατος ενός γονιού ή η κακομεταχείριση, και είναι πιθανό να αντιδράσουν με κατάθλιψη, άγχος ή συστολή.

Πολλοί γονείς βλέπουν την ευαισθησία στα παιδιά ως ένα αρνητικό στοιχείο του χαρακτήρα τους. Συχνά την ταυτίζουν με την έννοια της παθητικότητας – ακόμα και με την αδυναμία και την αποθαρρύνουν. Ωστόσο η φροντίδα, ο σεβασμός, το σταθερό οικογενειακό περιβάλλον, απομακρύνουν τα τυχόν συναισθηματικά προβλήματα και ενισχύουν την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων όπως η ενσυναίσθηση και η ευσυνειδησία. Τα εμπειρικά δεδομένα δείχνουν ότι οι πρώιμες εμπειρίες έχουν μεγάλη σημασία και αποτελούν θεμέλιους λίθους της προσωπικότητας. 

Η ευαισθησία είναι παρατηρήσιμη από την βρεφική - παιδική ηλικία;

Κάποια ενδεικτικά στοιχεία που μπορούν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε αν μεγαλώνουμε ένα παιδί «αυξημένης ευαισθησίας», είναι τα παρακάτω:

• Έχουν έντονες αντιδράσεις π.χ. τινάζουν και μαζεύουν τα άκρα τους με δύναμη, τεντώνουν την πλάτη τους σα να ενοχλούνται ή να θέλουν να ξεφύγουν, κλαίνε συχνά.

• Μετά από κάποια αλλαγή ( επισκέπτες, ταξίδι), το μωρό ενδεχομένως να μην κοιμάται.

• Σε μια καινούρια συνθήκη, είναι περισσότερο επιφυλακτικά.

• Βλέπουν περισσότερα άσχημα όνειρα.

• Επηρεάζονται πολύ από τρομακτικές ή θλιβερές σκηνές μιας ταινίας.

• Δεν τους αρέσουν τα σκληρά παιχνίδια.

• Έχουν ασυνήθιστη φαντασία. 

• Έλκονται από την τέχνη και κυρίως από τη μουσική.

Επιπλέον…

• Καταβάλλονται ευκολότερα όταν βρίσκονται σε ένα περιβάλλον με πολλά ερεθίσματα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

• Η δυνατή μουσική ή τα πλήθη μπορεί να είναι ιδιαίτερο έντονο ως ερέθισμα και πολλές φορές αγχογόνο γι’ αυτά τα άτομα.

• Ενοχλούνται από τις σειρήνες, τα εκθαμβωτικά φώτα, τις περίεργες οσμές, την αταξία και το χάος.

• Όταν μπαίνουν σε ένα δωμάτιο, εκτός από τα έπιπλα και τους ανθρώπους, μπορούν να αντιληφθούν πράγματα που περνούν απαρατήρητα στους άλλους, όπως η ψυχική διάθεση των ατόμων, η ανάλαφρη ή αποπνικτική ατμόσφαιρα. 

• Είναι επιφυλακτικοί, εσωστρεφείς, με έντονη ανάγκη να περνούν περισσότερο χρόνο μόνοι τους.

Βιβλιογραφία

Aron, E. (1997). The Highly Sensitive Person: How to Thrive When the World Overwhelms You, United Kingdom: Harper Collins Publisher

Susan, C. (2018). Η δύναμη των εσωστρεφών, Αθήνα: Εκδόσεις Key Books